,,Czy pamiętasz, Panie Boże, nad Poturzynem łunę krwawą. I ten krzyk z płonącej chaty mordowanych przez sąsiadów? Chyba byłeś w tamtej porze, gdzieś po innej stronie świata. Bo byś pewnie się zasmucił i przystanął i zapłakał… – parafrazą słów pochodzących z ballady Lecha Makowieckiego swe okolicznościowe wystąpienie rozpoczęła Wójt Gminy Telatyn Elżbieta Stąsiek – Witowska podczas Uroczystości patriocznych, które odbyły się 22 kwietnia br przy pomniku ku czci pomordowanych w Poturzynie. W tym roku przypadła już 74 rocznica nieludzkich zbrodni, jakich dokonali ukraińscy nacjonaliści spod znaku OUN – UPA w kwietniu 1944 roku.
Jak pokazuje historia eksterminacja polskiej ludności rozpoczęła się już w 1939 roku, wraz z wybuchem II wojny światowej. Dopiero jednak od połowy 1942 roku nasiliła się liczba napadów na Wołyniu, Polesiu i Małopolsce Wschodniej. W bestialski sposób mordowano Polaków a czyniono to z niebywałym okrucieństwem. Do najstraszliwszych mordów dochodziło na terenie powiatów tomaszowskiego, hrubieszowskiego i chełmskiego. Zbrodnia w Poturzynie była jedną z najstraszniejszych. W ciągu kilku dni, na bezbronną wieś Poturzyn, w której oprócz jej mieszkańców przebywali też uciekinierzy z Wołynia i powiatu hrubieszowskiego dwukrotnie dokonano napaści. W płonących domostwach, siekierami, widłami i innymi narzędziami ukraińscy nacjonaliści w bestialski sposób zamordowali ponad 200 osób. Wyrazem pamięci po tych okrutnych mordach jest pomnik upamiętniający te krwawe wydarzenia, który jak podaje ostatni żyjacy świadek tej tragedii Łucja Radwańska stanął w miejscu, gdzie znajdowała się wiejska studnia pełna pomordowanych Polaków. Jak podkreśliła w swym przemówieniu Elżbieta Stąsiek – Witkowska – Wójt Gminy Telatyn prawda o tej okrutnej historii ,,skłania też do refleksji – bez stanięcia w prawdzie nie można budować bowiem współczesności. Prawda o Wołyniu i Małopolsce Wschodniej – nazwana uchwałą Sejmu dopiero w ubiegłym roku – jest taka, że dokonano wówczas zbrodni ludobójstwa, mordowano Polaków dlatego że byli Polakami, To jest prawda i wobec tej prawdy muszą stanąć nasi bracia Ukraińcy i musimy stanąć też my (…) a dobre relacje polsko – ukraińskie mogą być budowane tylko w oparciu o prawdę, również bolesną.”
Uroczystość w Poturzynie, której organizatorem byli: Wójt Gminy Telatyn Elżbieta Stąsiek – Witkowska, 2 Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy im. mjra Henryka Dobrzańskiego „Hubal”, Szkoła Podstawowa w Poturzynie oraz mieszkańcy wsi Poturzyn miała miejsce przy Pomniku Ku Czci Pomordowanych. Uroczystą Mszę Św. w intencji pomordowanych odprawił proboszcz parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Nowosiółkach ks. Jerzy Rzeszowski. W niedzielnej uroczystości udział wzięli : Starosta Powiatu Tomaszowskiego pan Jan Kowalczyk, Wójt Gminy Telatyn – Pani Elżbieta Stąsiek – Witkowska oraz Radni Gminy Telatyn na czele z Przewodniczacym Rady Gminy panem Dariuszem Skwarkiem. Służby mundurowe reprezentowali: por. Bernadeta Jonda, mł. chorąży Andrzej Leśko i starszy kapral Michał Dec z 2 Pułku Rozpoznawczego im. Henryka Dobrzańskiego „Hubal”, chorąży sztabowy Tomasz Mazur z Placówki Straży Granicznej w Chłopiatynie, kpt. Mateusz Kowalski- przedstawiciel Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Tomaszowie Lub., starsza aspirant Urszula Świderek – kierownik Posterunku Policji w Łaszczowie, Gminny Komendant OSP Gminy Telatyn druh Zbigniew Wrona wraz z jednostkami OSP z terenu Gminy Telatyn, Henryk Szaruga – opiekun 19 DH Modrzewie im. 12 Pułku Ułanów Podolskich w Telatynie wraz z harcerzami oraz pan Jan Suski ze Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Telatynie. W uroczystości wzięły również udział poczty sztandarowe: 2 Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego im. mjra Henryka Dobrzańskiego „Hubal”, Gimnazjum w Telatynie, Szkoły Podstawowej w Telatynie, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej rejon Telatyn Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych w Telatynie oraz Jednostek OSP Parafii Nowosiółki. Licznie przybyli również mieszkańcy Poturzyna oraz okolicznych miejscowości. W uroczystościach udział wzięła także społeczność szkolna na czele z Dyrektorami szkół z terenu gminy Telatyn. Montaż słowno – muzyczny przygotowały dzieci ze Szkoły Podstawowej w Poturzynie: Dorota Lepionka, Emilia Gala – piosenki ,,Opowiedz mi moja Ojczyzno” i ,,Ojczyzna” oraz wiersze: Kamil Jonak – ,,Jestem Polakiem”, Weronika Wójcik – ,,Polskie skarby” Konrad Bartecki – ,,Kim będę?”, Oliwia Tydola – ,,Ziemia Rodzinna”, Faustyna Sabura ,,Ojczyzna”. Wiersz przygotowała również pani Winczysława Bartecka.
Ceremoniał wojskowy(warta przy mogile – pomniku, salwa honorowa) wykonała 2 kompania dalekiego rozpoznania z 2 Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego im. mjra Henryka Dobrzańskiego „Hubal” pod dowództwem porucznika Konrada Osadowskiego. Apel Pamięci odczytała por Bernadeta Jonda. Po wygłoszeniu okolicznościowych przemówień, poszczególne delegacje złożyły wieńce i zapaliły znicze.
źr. Gmina Telatyn
